Streszczenie

Założeniem podjętych badań było opracowanie receptury stomatologicznego hydrożelu przeciwzapalnego na bazie Carbopolu 971P. Do receptury modelowego hydrożelu wprowadzono suche ekstrakty roślinne (z szałwii i ze skrzypu) oraz niesteroidowy lek przeciwzapalny (ibuprofen sodowy). Celem pracy była ocena dostępności farmaceutycznej zastosowanych substancji leczniczych, oraz zbadanie ich wpływu na właściwości fizykochemiczne wytworzonej postaci leku. Zbadano parametry fizykochemiczne wytworzonego preparatu. Badania lepkościowe przeprowadzono korzystając z reometru cyfrowego typu stożek–płytka. Rozciągliwość zbadano metodą ekstensometryczną. Przeprowadzono pomiary pH, poprzez bezpośrednie zanurzenie elektrody połączonej z pH-metrem w próbkach hydrożeli o jednakowej masie. Oszacowano dostępność farmaceutyczną substancji leczniczych zawartych w hydrożelu (składniki czynne ekstraktów roślinnych, ibuprofen sodowy). Szybkość procesu wymiany masy badano metodą spektrofotometryczną, poprzez oznaczenie ilości substancji leczniczych, dyfundujących do płynu akceptorowego w jednakowych odstępach czasu. Ibuprofen sodowy lepiej uwalnia się z hydrożelu zawierającego ekstrakt ze skrzypu (815,5 j.u.), niż z hydrożelu o analogicznej recepturze zawierającego ekstrakt z szałwii (640,8 j.u.). Hydrożele zawierające suchy ekstrakt ze skrzypu posiadają większą rozciągliwość i niższą lepkość strukturalną oraz wartość granicy płynięcia, niż ich odpowiedniki zawierające ekstrakt z szałwii. Wprowadzenie ibuprofenu sodowego do receptury hydrożeli z ekstraktami modyfikuje parametry reologiczne (zwiększa rozciągliwość i obniża lepkość preparatu). Badania kinetyki uwalniania substancji leczniczych wykazały, że obecność ibuprofenu sodowego w składzie hydrożeli ma wpływ na zmniejszenie efektywności uwalniania substancji aktywnych, zawartych w tych ekstraktach. Wartości pH wytworzonych hydrożeli mieszczą się między 7,35 a 7,45 i nie stwarzają w jamie ustnej warunków, sprzyjających demineralizacji tkanek twardych (5,5 < pH > 10,5).

Abstract

The study assumption was to work out a prescription for dental anti-inflammatory hydrogel on Carbopol 971P base. Dry plant extracts (sage, horsetail) and nonsteroidal anti-inflammatory drug (sodium ibuprofen) were introduced into the prescription of a model hydrogel. The aim of the study was to estimate pharmaceutical availability of the applied therapeutic agents and to test their effect on physicochemical properties of the produced form of a drug. The physicochemical parameters of the produced preparation were tested. Viscosity tests were performed using cone–plate digital rheometer. Extensometric method was used to test extensibility. pH measurements were performed by direct immersing the electrode connected with pH-meter into the hydrogel samples of uniform mass. Pharmaceutical availability of therapeutic agents contained in hydrogel (active components of plant extracts, sodium ibuprofen) was estimated. The rate of the process of mass exchange was tested by spectrophotometric method determining the quantity of therapeutic agents diffusing into acceptor fluid at the same time intervals. Sodium ibuprofen is better released from the hydrogel containing horsetail extract (815.5 c.u.) than from the hydrogel of parallel prescription containing sage extract (640.8 c.u.). Hydrogels containing dry extract from horsetail have greater extensibility and lower structural viscosity as well as the value of yield stress than equivalent hydrogels containing sage extract. Introduction of sodium ibuprofen into the prescription of hydrogels with plant extracts modifies rheological parameters (greater extensibility, lower viscosity of the preparation). The tests of the kinetics of therapeutic agents release demonstrated that the presence of sodium ibuprofen in the prescription of hydrogels exerts an influence on the decrease of the effectiveness of the release of active substances contained in these extracts.