Polymers in Medicine

Polim. Med.
Scopus CiteScore: 3.5 (CiteScore Tracker 3.6)
Index Copernicus (ICV 2023) – 121.14
MEiN – 70
ISSN 0370-0747 (print)
ISSN 2451-2699 (online) 
Periodicity – biannual

Download PDF

Polymers in Medicine

2016, vol. 46, nr 1, January-June, p. 59–69

doi: 10.17219/pim/64696

Publication type: review article

Language: Polish

Download citation:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Zakażenia układu naczyniowego – charakterystyka, czynniki ryzyka, metody zapobiegania i konsekwencje ekonomiczne

Vascular System Infections: Characteristics, Risk Factors, Prevention Methods and Economic Impact

Benita Wiatrak1,A,B,C,D,F, Ewa Karuga-Kuźniewska2,B,C,D, Arleta Staszuk3,B,C,D, Justyna Gabryś3,B,C,D, Ryszard Tadeusiewicz3,B,E,F

1 Katedra i Zakład Podstaw Nauk Medycznych, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wrocław, Polska

2 Zakład Chorób Zakaźnych i Administracji Weterynaryjnej, Katedra Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław, Polska

3 Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, Kraków, Polska

Streszczenie

Jednym z głównych problemów współczesnej medycyny są zakażenia. Można je podzielić na miejscowe i ogólne (w zależności od zainfekowanych tkanek i/lub narządów) lub szpitalne i pozaszpitalne (w zależności od źródła zakażenia). Wystąpienie zakażeń wpływa na obniżenie zdolności szybkiego powrotu pacjentów do zdrowia, a w razie powikłań na dalszą aktywność zawodową. Bakterie mogą być obecne w układzie naczyniowymi i powodować zakażenie żył, tętnic, kapilar lub zakażenia krwi (bakteriemie). Zakażenia układu naczyniowego mogą być związane z procedurami medycznymi, typem i składem chemicznym używanych biomateriałów lub urządzeń medycznych. Stosowanie cewników dożylnych oraz protez naczyniowych wpływa na zwiększenie możliwości wystąpienia zakażenia. Do czynników ryzyka zalicza się również stan ogólny pacjenta, procedury medyczne, higieniczne i aseptyczne na oddziale. Wiedza i kompetencje personelu medycznego oraz prawidłowo opracowane procedury prewencyjne wpływają na zmniejszenie częstości występowania zakażeń szpitalnych. Techniczna jakość stosowanego wyrobu medycznego (np. powłoki przeciwbakteryjne na protezach naczyniowych) również ogranicza ryzyko zakażeń. Ważnym elementem prewencji i leczenia w zakażeniach szpitalnych i pozaszpitalnych jest odpowiednia edukacja i świadomość pacjenta (np. z zakażonym owrzodzeniem troficznym). Poddano analizie literaturę medyczną zawierającą procedury i opisy konkretnych przypadków medycznych, dla których zaobserwowano rozwój zakażeń. Badania literaturowe potwierdzają znaczny rozmiar problemu zakażeń układu naczyniowego.

Abstract

One of the main problems of modern medicine are infections. They can be divided into local and general (depending on infected tissues and/or organs) or hospital and community-acquired infections (depending on the location and source of infection). The occurrence of infection reduces the ability for quick recovery, and in case of complications the ability to continue professional activity. Bacteria can be present in the vascular system causing vein, artery, capillary infection or blood infection (bacteremia). The vascular system infection can be connected with medical procedures, type and chemical composition of used medical devices or biomaterials. The usage of central or peripheral venous catheters can increase the risk factor of vascular system infection. The main risk factors of hospital infection are: patient’s condition, surgical procedure and hospital aseptic procedures. Improving the current state of knowledge of medical personnel and implementation of well-designed prevention procedures can contribute to reducing hospital infection factors. The technical quality of used medical devices (e.g. anti-bacterial coat on vascular prostheses) can also reduce the risk of infection. Raising awareness and educating the patient (e.g. with infected trophic ulcers) can be an important element of control and prevention of nosocomial and communityacquired infections. Medical literature containing procedures and descriptions of specific medical cases related to development process of infections was analysed. The literature confirms the significant magnitude of the problems associated with the vascular system infections.

Słowa kluczowe

biomateriały, opieka medyczna, bakteriemia

Key words

biomaterials, health care system, bacteremia

References (58)

  1. Mack D., Davies A.P., Harris L.G., Jeeves R., Pascoe B., Knobloch J.K.-M., Rohde H., Wilkinson T.S.: Staphylococcus epidermidis in Biomaterial-Associated Infections. [In:] Biomaterials Associated Infection: Immunological Aspects and Antimicrobial Strategies. Eds.: Moriarty T.F., Zaat S.A.J., Busscher H.J., Springer, New York 2013, 25–56.
  2. Guggenbichler J.P., Assadian O., Boeswald M., Kramer A.: Incidence and clinical implication of nosocomial infections associated with implantable biomaterials – catheters, ventilator-associated pneumonia, urinary tract infections. GMS Krankenhhyg. Interdiszip. 2011, 6(1), Doc18.
  3. Reimer L.G., Wilson M.L., Weinstein M.P.: Update on detection of bacteremia and fungemia. Clin. Microbiol. Rev. 1997, 10(3), 444–465.
  4. Bone R.C., Balk R.A., Cerra F.B., Dellinger R.P., Fein A.M., Knaus W.A., Schein R.M., Sibbald W.J.: Definitions for sepsis and organ failure and guidelines for the use of innovative therapies in sepsis. The ACCP/SCCM Consensus Conference Committee. American College of Chest Physicians/Society of Critical Care Medicine. Chest 1992, 101(6), 1644–1655.
  5. Ntusi N., Aubin L., Oliver S., Whitelaw A., Mendelson M.: Guideline for the optimal use of blood cultures. S. Afr. Med. J. 2010, 100(12), 839–843.
  6. Seifert H.: The clinical importance of microbiological findings in the diagnosis and management of bloodstream infections. Clin. Infect. Dis. 2009, 48(S4), S238–S245.
  7. Hjalmarson K.I.: Specific medical complications – Fever. [In:] Medical Complications in Physical Medicine and Rehabilitation. Eds.: Cardenas D.D., Hooton T.M., Demos Medical Publishing, New York 2014, 176–189.
  8. Pacholewicz J., Krzysztof K., Zembala M., Religa G., Sobieszczańska M., Kustosz R., Bujok W., Gawlikowski M., Gonsior M.: Wprowadzenie do stosowania klinicznego wirowych pomp wspomagania serca w Polsce. [W:] Polskie protezy serca, opracowanie konstrukcji, badania kwalifikacyjne, przedkliniczne i kliniczne. Program Polskie Sztuczne Serce. Red.: Kustosz R., Gonsior M., Jarosz A., Epigraf, Zabrze 2013, 367–386.
  9. Rogowski J., Jarmoszewicz K., Siondalski P., Pawlaczyk R.: Opieka pooperacyjna po zabiegach kardiochirurgicznych. Folia Cardiol. Excerpta 2006, 1(9), 457–464.
  10. Czyżowska J., Bulanda M.: Postacie kliniczne zakażeń szpitalnych u dzieci. Pediatr. Pol. 2007, 82(11), 879–884.
  11. Wróblewska M.: Bakterie z rodzaju Acinetobacter: znaczenie kliniczne i terapia zakażeń. Pneumonol. Alergol. Pol. 2006, 74, 227–231.
  12. Wieder-Huszla S., Jurczak A., Grochans E., Giedrys-Kalemba S.: Występowanie zakażeń wśród pacjentów po zabiegach operacyjnych przebywających w oddziale intensywnej terapii. Probl. Hig. Epidemiol. 2012, 93(3), 586–592.
  13. Aly N.Y.A., Al-Mousa H.H., Al Asar E.S.M.: Nosocomial infections in a medical-surgical intensive care unit. Med. Princ. Pract. 2008, 17(5), 373–377.
  14. Montewka M., Skrzek A., Plewik D., Rudzki S., Wysokiński A., Kozioł-Montewka M.: Zakażenia miejsca operowanego – charakterystyka czynników ryzyka, endogennych źródeł zakażenia i metody zapobiegania. Post. Mikrobiol. 2012, 51(3), 227–235.
  15. Stanisławska M.: Monitorowanie zakażeń szpitalnych na oddziale kardiochirurgii. Ann. Acad. Medicae Stetin. – Rocz. Pomor. Akad. Med. w Szczecinie 2013, 59(1), 37–48.
  16. Metcalf D., Parsons D., Bowler I.P.: Development of a next-generation antimicrobial wound dressing. Acta Medica Croat. 2016, 70(1), 49–56.
  17. Kumari J., Shenoy S.M., Baliga S., Chakrapani M., Bhat G.K.: Healthcare-Associated Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus: Clinical characteristics and antibiotic resistance profile with emphasis on macrolide-lincosamide-streptogramin B resistance. Sultan Qaboos Univ. Med. J. 2016, 16(2), e175–e181.
  18. Clements A., Halton K., Graves N., Pettitt A., Morton A., Looke D., Whitby M.: Overcrowding and understaffing in modern health-care systems: key determinants in meticillin-resistant Staphylococcus aureus transmission. Lancet. Infect. Dis. 2008, 8(7), 427–434.
  19. Węgrzynkiewicz S., Hajduga M., Sołek D., Jędrzejczyk D.: Wpływ topografii powłok cynkowych na stopień adhezji flory bakteryjnej typowej dla środowiska szpitalnego. Aktual. Probl. Biomech. 2012, 6, 163–168.
  20. Von Eiff C., Jansen B., Kohnen W., Becker K.: Infections Associated with Medical Devices: Pathogenesis, Management and Prophylaxis. Drugs 2005, 65(2), 179–214.
  21. Cieśla D., Czerniak J.: Możliwości zapobiegania zakażeniom odcewnikowym. Pielęg. Chir. Angiol. 2008, 3, 110–112.
  22. Książek J., Wilichnowska B., Gaworska-Krzemińska A., Piotrkowska R.: Wiedza pielęgniarek i działania praktyczne z zakresu profilaktyki zakażeń miejsc kaniulacji żył obwodowych – doniesienie wstępne. Probl. Hig. Epidemiol. 2007, 88(2), 230–234.
  23. Safdar N., Maki D.G.: Risk of catheter-related bloodstream infection with peripherally inserted central venous catheters used in hospitalized patients. Chest 2005, 128(2), 489–495.
  24. Horvath R., Collignon P.: Controlling intravascular catheter infections. Aust. Prescr. 2003, 26(2), 41–43.
  25. Kliś A.: Rola pielęgniarki w ograniczaniu zakażeń odcewnikowych. Forum Nefrol. 2008, 1(2), 101–104.
  26. Jarosz J., Krzakowski M., Dworzański K., Czech I., Filipczyk-Cisarż E., Głogowska I., Góraj E., Góźdź S., Jagiełło-Gruszfeld A., Kasalik G., Komorowski A., Kosiński B., Leś J., Mańkowski P., Matuszewska K., Misiak M., Młynarski R., Rajchert Ł., Rolski J., Rubach M., Sieńkowska-Magoń M., Sierko E., Sobańska D., Sobolewski B., Tujakowski J., Wojtukiewicz M.: Wszczepialne systemy dostępu naczyniowego o długotrwałym zastosowaniu („porty”). Onkol. Prakt. Klin. 2006, 2, 40–48.
  27. Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych: Zapobieganie infekcjom związanym z obecnością cewników naczyniowych. Zalecenia Komisji Higieny Szpitalnej i Zapobiegania Infekcjom przy Instytucie Roberta Kocha (RKI). Katowice 2009.
  28. Camargo L.F.A., Marra A.R., Büchele G.L., Sogayar A.M.C., Cal R.G.R., de Sousa J.M.A., Silva E., Knobel E., Edmond M.B.: Double-lumen central venous catheters impregnated with chlorhexidine and silver sulfadiazine to prevent catheter colonisation in the intensive care unit setting: a prospective randomised study. J. Hosp. Infect. 2009, 72(3), 227–233.
  29. Pupka A., Dolińska-Krajewska B., Pawłowski S., Szyber P.: Immunosupresja w przeszczepie świeżego homograftu tętniczego – opis przypadku. Polim. Med. 2004, 13, 371–374.
  30. Russu E., Muresan A., Grigorescu B.: Vascular graft infections management. Manag. Heal. 2011, 15(3), 16–19.
  31. International Organization for Standardization: Biological evaluation of medical devices – Part 1: Evaluation and testing within a risk management process. ISO 10993-1:2009 standard.
  32. Pupka A., Abrahamów A., Szyber P.: Biomateriały i materiał tkankowy w leczeniu zakażeń protez naczyniowych. Polim. Med. 2005, 35(2), 41–47.
  33. Ktenidis K., Giannopoulos A.: Current Management of Vascular Infections. [W:] Vascular Surgery – Principles and Practice. Red.: Yamanouchi D., InTech 2012, 31–52.
  34. Molski S., Jundziłł W., Łukasiewicz A.: Autologus superficial femoral vein reconstruction in vascular prosthetic graft infections in aorto-femoral position – own experience. Acta Angiol. 2004, 10(4), 189–196.
  35. Reilly L.M.: Prosthetic Vascular Graft Infection. [In:] Comprehensive Vascular and Endovascular Surgery. Red.: Hallett J.W., Mills J.L., Earnshaw J.J., Reekers J.A., Rooke T.W., Mosby Elsevier, Philadelphia 2009, wyd. 2, 688–713.
  36. Ziaja K., Urbanek T., Kostyra J., Kucharzewski M., Glanowski M., Kuczmik W., Kazibudzki M., Ziaja D.: Leczenie zakażeń protez naczyniowych w odcinku aortalno-biodrowym. Chir. Pol. 2006, 8(1), 1–10.
  37. Pupka A., Barć P., Kałuża G., Dawiskiba T., Szyber P.: Ocena wgajania dakronowej protezy naczyniowej impregnowanej solami srebra i uszczelnianej kolagenem w leczeniu zakażeń w chirurgii naczyniowej. Inż. Biomater. 2003, 6(26), 18–20.
  38. Gabriel M., Oszkinis G., Stanišić M., Pawlaczyk K., Krasiński Z., Dzieciuchowicz Ł., Juszkat R., Zieliński M.: Miejscowe zabiegi chirurgiczne w leczeniu zakażonych protez naczyniowych – analiza 64 przypadków. Acta Angiol. 2006, 12(4), 167–179.
  39. Sikora A., Kozioł-Montewka M., Montewka M.: Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa (OPA) w chirurgii. Przegl. Lek. 2011, 68(5), 280–283.
  40. Szewczyk M.T., Jawień A.: Wybrane aspekty zachowawczego leczenia owrzodzeń żylnych. Część II: Oczyszczanie rany. Post. Dermatol. Alergol. 2005, XXII(4), 206–212.
  41. Jawień A., Szewczyk M.T., Kaszuba A., Gaciong Z., Krasiński Z., Wroński J., Grzela T., Koblik T.: Wytyczne Grupy Ekspertów w sprawie gojenia owrzodzeń żylnych goleni. Leczenie Ran 2011, 8(3), 59–80.
  42. Barańska-Rybak W., Komorowska O.: Zmiany skórne w chorobach naczyń żylnych. Forum Med. Rodz. 2012, 6(1), 35–42.
  43. Lee J.H., Chae J.D., Kim D.G., Hong S.H., Lee W.M., Ki M.: Comparison of the efficacies of silver-containing dressing materials for treating a full-thickness rodent wound infected by methicillin-resistant Staphylococcus aureus. Korean J. Lab. Med. 2010, 30(1), 20–27.
  44. Lantis J.C., Marston W.A., Farber A., Kirsner R.S., Zhang Y., Lee T.D., Cargill D.I., Slade H.B.: The influence of patient and wound variables on healing of venous leg ulcers in a randomized controlled trial of growth-arrested allogeneic keratinocytes and fibroblasts. J. Vasc. Surg. 2013, 58(2), 433–439.
  45. Pikuła M., Langa P., Kosikowska P., Trzonkowski P.: Komórki macierzyste i czynniki wzrostu w gojeniu ran. Postepy Hig. Med. Dosw. 2015, 69, 874–885.
  46. Doerler M., Eming S., Dissemond J., Wolter A., Stoffels-Weindorf M., Reich-Schupke S., Altmeyer P., Stücker M.: A novel epidermal growth factor-containing wound dressing for the treatment of hard-to-heal venous leg ulcers. Adv. Skin Wound Care 2014, 27(10), 456–460.
  47. Jimenez F., Poblet E., Izeta A.: Reflections on how wound healing-promoting effects of the hair follicle can be translated into clinical practice. Exp. Dermatol. 2015, 24(2), 91–94.
  48. Skórkowska-Telichowska K., Żuk M., Kulma A., Bugajska-Prusak A., Ratajczak K., Gąsiorowski K., Kostyn K., Szopa J.: New dressing materials derived from transgenic flax products to treat long-standing venous ulcers – a pilot study. Wound Repair Regen. 2010, 18(2), 168–179.
  49. Center of Disease Control and Prevention: National and State Healthcare-Associated Infections. Progress Report, 2016.
  50. Dziewa A.M., Ksykiewicz-Dorota A.: Metody monitorowania i rejestracji zakażeń szpitalnych (Methods of monitoring and registration of hospital infections). Hygeia Public Heal. 2012, 47(1), 56–63.
  51. Frugi H., Facere O.R.: Systemy bezigłowe – bezpieczeństwo personelu medycznego i pacjenta. Pielęg. Epidemiol. 2010, 3, 18–20.
  52. Jawien A.: The influence of environmental factors in chronic venous insufficiency. Angiology 2003, 54(Suppl 1), S19–S31.
  53. Assadian O., Kuelpmann R., Zhumadilova A., Kobayashi H., Heidecke C.-D., Kramer A.: Protective effect of HEPA filtered operating room air ventilation with or without laminar airflow on surgical site infections. Ann. Surg. 2009, 250(4), 659–660.
  54. Piotrkowska R., Książek J., Wojciechowska E., Terech S.: Znaczenie profilaktyki w zakażeniu miejsca operowanego. Probl. Pielęg. 2013, 21(3), 335–339.
  55. Thomas S.: Surgical dressings and wound management. Medetec, Cardiff 2010.
  56. Wan Y.Z., Raman S., He F., Huang Y.: Surface modification of medical metals by ion implantation of silver and copper. Vacuum 2007, 81(9), 1114–1118.
  57. Wojcieszak D., Kaczmarek D., Adamiak B., Domaradzki J., Mazur M., Jankowska D., Gamian A., Antosiak A., Szponar B.: Wpływ dodatków Cu i Nb na właściwości powierzchni właściwej oraz aktywność bakteriobójczą przezroczystych powłok cienkowarstwowych TiO2. Polim. Med. 2013, 43(3), 141–146.
  58. Ziąbka M., Mertas A., Król W.: Kompozyty polilaktyd-ko-glikolid zawierające antybakteryjne nanocząstki srebra – wstępne badania in vitro. Compos. Theory Pract. 2014, 14(3), 155–162.
© Wroclaw Medical University